شگفتيهاي پستان
J.D.Ratcliff

قرنها شاعران ، نقاشان و مجسمه سازان پستان زن را چون نمونه اي از زينت ستوده اند ، ولي اين عضو از نظر يك محقق پزشكي منبع اعجاب انگيز ابدي است .
زندگي تمام پستانداران بستگي به اين عضو دارد . شيري كه پستان توليد مي كند غذاي تقريباً كاملي است كه پلي بين زندگي قبل از تولد و زندگي مستقل در روي كره زمين مي باشد . ميزان اهميت اين عضو از نامش پيداست . كلمه « ما ما » اولين كلماتي است كه كودك بيان ميكند و در لاتين بمعناي پستان مي باشد .
مكانيزم بسيار پيچيده پستان هنوز بطور كامل كشف نشده است . حتي پستان نوزاد هم ميتواند شير توليد كند . ( با هرموني كه نوزاد از مادر دريافت ميكند پستانهاي نوزاد مذكر و مؤنت هر دو چند قطره شير ترشح ميكنند ) بعد از آن پستان غير فعال مي ماند تا هنگام بلوغ كه در اين موقع يك رشته وقايع شگفت آور رخ ميدهد تا بدن دختر را براي مادر شدن آماده نمايد .
هر پستان شامل پانزده تا بيست سيستم توليد شير مي باشد . هر سيستمي شباهت زيادي به درخت وارونه بدون ريشه دارد كه تنه اين درخت در نوك پستان ظاهر ميشود . درست در زير نوك پستان هركدام از اين پانزده يا بيست تنه درخت عريض ميگردند تا مخزني براي شير بسازند . شاخه هاي اين درخت مجاري انتقال و ذخيره شير مي باشند ، و در برگها است كه شير ساخته ميشود.
تا زمان بلوغ پستانها چون ميوه نارسي مي باشند كه هيچگونه شباهتي با شكوه و جلال بعدي خود ندارند . ولي بمحض اينكه تخمدانها شروع به عمل مينمايند ، دو نوع هرمون توليد ميشود . يكي از آنها هرمون استروژن است كه موجب فعاليت و رشد مجراهاي سيستم مي شود . هرمون ديگر ، پروژسترون است كه موجب تحريك و رشد و تكثير سلولهاي توليد كننده شير ميگردد. با عمل هرمون ها پستانهاي دختر برجسته ميگردد تا اينكه باندازه زنان برسد .
علائم قابل رؤيت اين فعاليت دروني چند سال ادامه مي يابد . سپس با تكثير بافتهاي غددي يك لايه چربي محافظ روي آنرا مي پوشاند . تدريجاً نوك پستان بزرگ ميشود تا مناسب دهان نوزاد گردد و هاله رنگي ( حلقه رنگي دور پستان ) دور آنرا مي پوشاند . اين حلقه رنگي پر از غدد چربي است كه از خشكي و تركيدن نوك پستان در هنگام شير خوردن نوزاد جلوگيري مينمايد .
حاملگي يك سري عمليات را شروع مينمايد كه بسيار دقيق و در عين حال ظريف ميباشد . براي كاري كه در پيش است ، پستانها در دومين ماه حاملگي شروع به بزرگ شدن ميكنند . حلقه رنگي دور پستان شروع به تيره شدن ميكند كه اين خود يكي از علائم حاملگي است . بعد از اينكه نوزاد بدنيا آمد دو تا چهار روز پستان مادر ماده اي زرد رنگ ، غليظ و بدون ماده غذائي ترشح ميكند كه بنام آغوز ( كلستروم ) ناميده ميشود . اين ماده ملين ملايمي است كه مخاط و ديگر مواد زائد را از مجاري گوارشي نوزاد پاك ميكند . شواهدي نيز وجود دارد كه اين شير آغوز داراي پادزهر هائي است كه كودك را از يورش باكتري ها در موقع تولد حفظ ميكند.
در چند روز اول نوزاد وزن كم ميكند ، لذا بايد تغذيه گردد در غير اينصورت خواهد مرد . در اين موقع حساس است كه غده هيپوفيز مادر شروع به ترشح پرولاكتين كه هرموني است كه « عشق مادري» را ايجاد كرده شروع به فرايند توليد شير ميكند . پرولاكتين اثرات متعدد جالب توجه اي دارد و تصور ميشود موجب تسكين احساسات جنسي شده اغلب عادت ماهانه مادر را به تعويق مياندازد . تا زمانيكه پرولاكتين توليد ميشود و شير دادن مادر به نوزاد ادامه داشته باشد امكان بارداري كمتر خواهد بود . اين تدبير طبيعت است كه نگذارد عمل بارداري خيلي نزديك بهم انجام پذيرد.
شيري كه پستانها توليد ميكنند از نظر تركيب اعجاز برانگيز است . شيمي دانان هرگز نتوانسته اند نظير آنرا تهيه نمايند. تركيبات شير دقيقاً چيزي مي باشد كه نياز هاي تغذيه نوزاد را برآورده مينمايد حال ميخواهد اين نوزاد انسان باشد و يا حيوان ديگر. بدين ترتيب شير گراز ماهي حاوي چربي دوازده برابر شير انسان است و اين امر بمنظور توليد لايه چربي است كه نوزاد گراز ماهي را از آب بسيار سرد دريا محافظت نمايد . يك گوساله در مدت شش روز بعد از تولد وزنش دو برابر ميگردد در حاليكه در انسان بعد از 120 روز اين امر انجام ميگيرد . بمنظور برآوردن نياز هاي اين رشد سريع شير گاو حاوي دو برابر پروتئين ، چهار برابر كلسيم ، پنج برابر فسفر در مقايسه با شير انسان است .
طرقي كه پستانها ميتوانند شير را توليد نمايند يكي از اسرار است. فقط يك ماده اوليه براي توليد شير وجود دارد و آن خون است و تبديل خون به شير يكي از شگفت آور ترين عمل هاي شيميائي است . تخمين زده ميشود كه يازده ليتر خون بايد در پستان گردش كند تا فقط بيست و هشت گرم شير توليد شود . تركيبات خون با شير كاملاً متفاوت است . مثلاً قند گلوكز ارتباط بسيار دوري با قند لاكتوز شير دارد.
اسيد آمينه هاي موجود در خون خيلي متفاوت با پروتئين پيچيده شير ميباشد . اين امر در مورد اسيد هاي چرب خون و چربي شير نيز صدق ميكند .
پستانها قابليت قابل توجه اي براي افزايش فعاليت خود همراه رشد تدريجي كودك دارند . مقدار شيري كه در آغاز تولد نوزاد در پستانها توليد ميشود براي يك نوزاد سه كيلو و نيمي كفايت مي كند . ولي با رشد كودك پستانها شير مورد نياز كودك را توليد مينمايند . تا اينكه سرانجام روزانه تا يك ليتر و حتي بيشتر شير توليد مينمايند .
طبيعت ترتيبي داده است كه شير دادن يكي از لذت بخش ترين چيز ها براي تمام پستانداران باشد . در غير اينصورت خيلي از حيوانات كودك خود را رها ميكردند . با مكيدن نوك پستان توسط كودك لذتي به مادر دست ميدهد كه اين امر توأم با انقباض هم آهنگ مجراي رحم ميباشد كه در اثر تأثير هرمون در هنگام شير دادن است . اين انقباضات موجب ميگردد كه رحم بزرگ شده به اندازه قبلي خود رجعت نمايد . هنگاميكه كودكي را از شير گرفتند ، يك ماده شيميائي سحر آميزي به پستانها اطلاع ميدهد كه ديگر شير لازم نيست . در اين موقع توليد شير متوقف و پستانها اصطلاحاً شيرشان خشك ميشود .
با توجه به عمل پيچيده پستان زنان هيچ جاي تعجبي نخواهد بود كه گاهي اين عضو دچار اشكالاتي شود . خطر عمده اي كه اين عضو مفيد را تهديد مينمايد سرطان است . در حقيقت پستان در زنان عمده ترين عضوي براي ابتلاي به سرطان است . اما اگر زنان مراقبت هاي لازم را بنمايند كه غده سرطاني در بدو تشكيل تشخيص داده شود جاي هيچگونه نگراني نخواهد بود. بهترين راه براي كنترل اين بيماري اين است كه به زنها آموزش داده شود كه خود پيوسته سينه هاي خود را مورد معاينه قرار دهند .
عجيب است كه انسان هاي اوليه در مورد ستودن اين عضو شگفت آور بدن منطقي تر بوده اند تا افراد متمدن امروزي . از نظر انسانهاي بدوي پستان عريان نشانه و نمونه سكس نبوده است . در آنموقع پستانها موجب تحريك مردان نميشد . بلكه فقط علامت زنيت و چون اعضاي نمايان ديگر بدن تلقي ميشد و جز وسيله توليد كننده غذا براي كودك در تمام پستانداران چيز ديگري تلقي نميگرديد.

Post a Comment