تجزیه ادرار چه رازی را برای پزشك افشا میكند .
J. D. Ratcliff

پزشكی جدید رشته آزمایشاتی در اختیار دارد كه اسرار هر عضو، بافت و مایع را در بدن فاش میسازد. آزمایشی كه از همه بیشتر معمول است و اطلاعات كامل تر ی را در اختیار پزشك میگذارد ، آزمایش بظاهر ناچیز ادرار است .
حتی پزشكان عهد قدیم نیز اهمیت ادرار را در تشخیص بیماری میدانستند . رنگ ، زلالی و رسوبات ادرار اطلاعاتی بود كه بر اساس آن بیماری را تشخیص میدادند . تجزیه ادرار امروزی بسیار پیشرفته است – از آزمایش قند ساده كه بیماران دیابتی باید همواره نتیجه آنرا هر چند یكبار به پزشك معالج خود نشان بدهند گرفته تا آزمایشاتیكه نیاز به تجزیه و تحلیل های شیمیائی پیچیده دارد .
معمولی ترین نتایج تجزیه ادرار چیست ؟
پروتئین : در حالت عادی كلیه ها فقط اجازه میدهند كه مقدار كمی از پروتئین در ادرار داخل شود. در صورتیكه در ادرار پروتئین بیش از حد وجود داشته باشد معنی آن این خواهد بود كه كلیه ها متورم میباشند ، یا عفونت پیدا كرده یا فاسد شده اند و یا اینكه كیست یا غده ای دركلیه ها وجود دارد و یا توكسین یا عفونت باكتریال در جای دیگر بدن موجب گردیده كه نگذارد كلیه ها بخوبی كار كنند .
در مواقع بخصوص ، مثلاً بعد از ورزش ، ممكن است كه پروتئین بدون اینكه دلیل عارضه ای در بدن باشد بیش از حد در ادرار دیده شود . متخصصین میدانند كه اینگونه موارد را چگونه از موارد دیگر تفكیك نمایند تا بتوانند تشخیص صحیح بدهند .
قند : مقدار قند موجود در خون باید بمقدار معین باشد . هنگامیكه قند خون بیش از حد شود توسط كلیه ها جذب میشود . معمولاً وجود قند در ادرار بمعنی این است كه شخص مبتلا به دیابت میباشد ، ولی هنگامیكه فرد در مصرف قند زیاده روی كند نیز قند در ادرار پیدا میشود .
وزن مخصوص : وزن ادرار نسبت به آب خالص دلیل خوبی برای خوب كار كردن كلیه ها است. اگر ادرار بسیار آبكی باشد ممكن است كه كلیه ها كار خود را در جمع آوری مواد زائد انجام نمیدهند و احتمال عارضه ای میرود .
اسیدیته : درحالت عادی ادرار حالت اسیدی دارد . اگر حالت ادرار بازی باشد این امر دلیل بر آن خواهد بود كه اشكالی در كار است . این پدیده اغلب در مواقع عفونت كلیه و مثانه تظاهر میكند . درمراحلی از سینه پهلو، ادرار قلیائی میگردد و در بعضی از امراض عصبی نیز ادرار دائم حالت بازیك دارد . ممكن است اسیدیته ادرار مربوط به نوع تغذیه باشد . ادرار یك فرد سبزی خوار بازی و از آن گوشت خوار اسیدی خواهد بود .
رنگ ادرار: بیماری های مختلف كبدی و كیسه صفرا و مجاری آن ممكن است موجب گردد صفرا وارد خون شده و در كلیه ها تصفیه شوند و رنگ ادرار را تغییر دهند در اثر تجزیه ادرار معلوم خواهد شد كه آیا بیماری كبدی و یا كیسه و مجاری صفرا وجود دارد یا خیر .
آزمایش میكروسكبی : رسوبات ادرار اگر در زیر میكروسكب مورد دقت قرار گیرند اغلب میتواند عارضه موجود در بدن را نشان دهد . سلول های چركی مبین این امر است كه جائی درمجرای ادرار عفونت وجود دارد . اگر كلیه ها عفونت داشته باشند مواد پروتئینی ممكن است بصورت تیغه هائی دفع گردند مثلاً نقوش توبیولهای كوچكی كه كلیه ها را میسازند . اگر در زیر میكرسكب نوع بخصوصی از این تیغه ها دیده شود دلیل بر این خواهد بود كه نه تنها بیماری كلیوی وجود دارد بلكه احتمالاً بیماری دیگری نیز وجود داشته باشد ، مثلاً بیماری كبدی . بعضی اوقات در ادرار باكتری دیده میشود و این امر نشانه عفونتی در بدن خواهد بود . بیماری هائی كه ممكن است استخوان به آنها مبتلا گردد ممكن است بوسیله كلسیم موجود در ادرار تشخیص داده شود .
آزمایشات بسیار دقیق تر و پیشرفته تری در موارد خاص از ادرار بعمل میآید . اگر در طول مجاری ادرار سرطانی وجود داشته باشد با مشاهده سلولهائی كه رها شده و در ادرار بوسیله میكرسكب دیده میشود بیماری مورد تشخیص قرار میگیرد . ته مانده هورمونها در ادرار و مقدار آن راهنمای خوبی برای نحوه كار كردن غدد داخلی است ، مخصوصاً غدد تناسلی و فوق كلیوی. تجزیه ادرار حاملگی را نیز نشان میدهد ، چون زنان بار دار هورمون زیادی در ادرارشان دیده میشود.
در دوران بار داری ، آزمایش ادرار یكی از عوامل حیاتی برای حفظ سلامت فرد بار دار خواهد بود . بدن زن باردار متحمل دو بار اضافی میگردد : كلیه های او نه تنها باید مواد زائد بدنش را دفع كند بلكه مواد زائد بدن بچه را نیز دفع نماید . آزمایش مرتب ادرار برای این ضرورت دارد كه ملاحظه شود كلیه ها كار خود را بخوبی انجام میدهند یا نه . در صورتیكه اختلالی مشاهده شد پزشك تدبیر لازم را خواهد كرد .
ممكن است معتادی شدیداً اعتراض نماید كه به هیچ ماده مخدری معتاد نیست ، ولی اگر معتاد باشد آزمایش ادرار صحت یا سقم ادعای او را ثابت خواهد كرد . آزمایش ادرار نیز در یافتن سموم صنعتی، مانند سرب و ارسنیك در بدن كمك میكند.
خلاصه اینكه آزمایش ادرار قسمتی از معاینه بدنی است كه اطلاعات مهم و ارزانی را در اختیار پزشك میگذارد . ممكن است ادرار بعضی از مواد را كه در تشخیص بیماری های خاص مهم است در اثر مرور زمان ماهیت خود را در ادرار از دست بدهد و پزشك نتواند تشخیص لازم را بدهد بهمین علت بعضی از پزشكان تجهیزات مخصوص آزمایش ادرار در مطب خود دارند تا دراینگونه موارد بلافاصله بعد از اخذ ادرار از بیمار نسبت به تجزیه آن اقدام نمایند .
زمان اخذ ادرار برای آزمایشگاه نیز مهم است . ادرار در ساعات مختلف روز تفاوت دارد . پزشكان باید مشخص نمایند كه نمونه ادرار باید قبل از صبحانه و یا بعد از آن گرفته شود . برای روشن شدن مقدارقند خون معمولاً از بیمار در دونوبت ( قبل و بعد از صبحانه ) ادرار اخذ مینمایند. نوشیدن آب زیاد ممكن است آثار بیماری را در ادرار از بین ببرد . بنابراین بهتر است كه دستورات پزشك در این مورد رعایت شود .
آزمایش ادرار یك راه معجزه آسای الهی نیست كه بتواند محل دقیق بیماری را معین سازد . ولی وقتیكه با آزمایشات ومعاینات دیگر توأم باشد یكی از مهمترین آزمایشات میباشد . خیلی از بیمارانی كه سلامت خود را باز یافته و زنده مانده اند مدیون آزمابشات ادرار میباشند .

Post a Comment