تب چيست ؟ ( 1 )

ادامه از قبل

روزانه هزاران نفر در بستر دراز كشيده ميزان الحراره زير زبان خود دارند ، دقيقه اي صبر ميكنند و پس از آن نگاه ميكنندكه جيوه ميزان الحراره تا چه درجه اي بالا آمده است . اغلب تصور ميكنند كه هر قدر درجه حرارت بدن از حد معمول بيشتر باشد بيماري آنان شديد تر است . پزشكان زياد در اين مورد مطمئن نيستند . چون بيش از دو هزار سال است كه پزشكان در باره اين مسئله با هم جر و بحث دارند . آيا تب دوست است يا دشمن ؟ آيا نشان دهنده شدت بيماري است يا اينكه دليل بر اين است كه بدن تا چه حد توانائي مقاومت دارد ؟
اصولاً تب چيست ؟ تب فقط نشان دهنده اين است كه بدن بيش از حرارتي كه توليد ميكند آنرا از دست ميدهد . سيستم جالب توجه حرارتي بدن در خيلي از موارد مانند سيستم حرارتي خانگي عمل ميكند . غذائي كه خورده ميشود بيشتر در بافتهاي عضلاني ميسوزد . گرماي حاصله توسط خون از رگهاي بدن به تمام بدن منتشر ميشود. بدن مانند لوله كشي بسيار خوب عايق كاري شده و لايه چربي در زير پوست بدن عمل اين عايق را انجام ميدهد . كل سيستم حرارتي توسط سلولهاي واقع در هيپوتالاموس كه در زير مغز قرار دارد كنترل ميشود. در واقع هيپوتالاموس ترموستات بدن انسان است . وقتي به آن زياد فشار وارد شود تب ايجاد ميشود . مكانيزم تعريق كند كار ميكند و پوست بدن خشك و داغ ميگردد. تا اواسط قرن گذشته تحقيقات جدي در مورد سيستم حرارتي بدن بعمل نيامده بود . دكتر كارل واندرليچ در دانشگاه لايبزيك درجه حرارت بدن يكصد هزار نفر را اندازه گيري كرد و به اين نتيجه رسيد كه درجه حرارت عادي بدن 37 درجه سانتيگراد است .
امروزه پژوهشگران باين نتيجه رسيده اند كه درجه حرارت بدن در ساعات مختلف روز تغيير مييابد . پائين ترين درجه حرارت در صبح و بالاترين آن هنگام شب است . بنابراين معتقد هستند كه بهتر است كه محدوده درجه حرارت بدن از 2/36 تا 5/37 درجه سانتيگراد دانسته شود.
گرچه خون جهت انتشار حرارت بسيار مؤثر است ولي نميتواند بطور كامل اين عمل را انجام دهد. اگر درجه حرارت در دهان 9/36 درجه باشد درجه حرارت مقعد بيشتر خواهد بود . كبد گرمترين عضو بدن داراي حرارتي بالغ بر 3/38 درجه خواهد بود . درجه حرارت كشاله ران لااقل يك درجه از درون بدن كمتر ميباشد . بقاء نسل بستگي به عدم افزايش اين درجه حرارت دارد . اگر درجه حرارت از اين حد بالاتر رود غدد تناسلي مرد نميتواند اسپرم توليد كند.
چه چيز موجب تب ميگردد؟ علل مختلف بسياري موجب تب ميگردد. اضطراب يكي از اين علت ها است . كودكانيكه از رفتن نزد پزشك و بيمارستان ترس دارند اغلب دچار تبي بالغ بر 38 تا 5/39 درجه ميگردند . يكي از پزشكان ارتش متوجه شد كه از تعداد سربازانيكه براي آزمايش احضار شده بودند تعداد 324 نفر بعلت نگراني وضع خود درجه حرارتي بالغ بر يك درجه بالاي حد معمل بودند . صدمات وارده بر ترموستات مغز بعلت تصادف يا وجود غده اغلب موجب تب هاي شديد ميگردد.
بطوركلي بزرگترين عامل ايجاد كننده تب امراض ميكربي و ويروسي هستند . وسيله اي را كه ميكربها توسط آن موجب تب ميگردند ناشناخته ميباشد . ممكن است كه بعلت حمله ميكربي گلبولهاي سفيد خون ماده اي شيميائي ايجاد كننده تب ترشح ميكنند كه بنام پيروژن ناميده ميشود و موجب ميگردد كه ترموستات مغز را بفعاليت وا دارد .
آيا تب خطرناك است ؟ پاسخ صريحي براي اين پرسش وجود ندارد . بعضي از تب ها بدون شك خطرناك هستند بويژه تب هائيكه بعلت صدامات مغزي ، غده ، آفتاب زدگي ايجاد ميگردد. اگر درجه حرارت بدن بيش از حد افزايش يابد حيات فرد بخطر خواهد افتاد . درجه حرارت 8/42 موجب صدمه غير قابل جبراني بمغز خواهد شد در اينگونه موارد بايد فوراً با كمپرس آب سرد يا غوطه ور ساختن بيمار در آب مخلوط با يخ درجه حرارت را كاهش داد .
تبهاي بعد از حمله هاي قلبي نيز خطرناك است . خطر از اين قرار است كه : در حالت تب ميزان فعاليت سلولي در بدن (متابوليسم) ممكن است بشدت افزايش يابد. در اين سرعت زياد سلول نياز بيشتري به اكسيژن دارد كه اين امر بار اضافي بر قلب صدمه ديده خواهد بود .
اينها موارد استثنائي هستند . در مورد تبهائيكه بموجب سرماخوردگي ، گلو درد و امثال آن ايجاد ميگردند بايد يك نكته را بخاطر سپرد و آن اين است كه تب بيماري نيست بلكه علامت بيماري است كه اغلب هم از نظر افشاي بيماري بسيار با ارزش است. امروزه خيلي از پزشكان دارو هاي كاهش دهنده تب را مورد سئوال قرار داده اند و چندان با آن موافق نيستند . بخصوص در مورد بيماري كودكان بطوريكه يكي از محققين معتقد است كه دارو هاي تب بر بيشتر براي والدين و پزشك سودمند است تا براي كودك . اگر درجه حرارت بدن تا 40 درجه افزايش يابد حتي اگر تا چند روز هم ادامه داشته باشد نميتواند زياد خطرناك باشد.

ادامه دارد

Post a Comment