چگونه بايد با تنش ها برخورد كرد ؟

دكتر جورج استيونسون ، مشاور قبلي انجمن بين المللي بهداشت روان ،
رئيس فدراسيون جهاني بهداشت روان و رئيس انجمن روانپزشكي آمريكا

همه دچار تنش ميگردند . اضطراب و تنش از اعمال اصلي حيات انسان ميباشد ، درست همانطور كه گرسنگي و تشنگي از اصول اعمال حياتي هستند . اينها بازتاب دفاعي بدن ما در هنگام بمخاطره افتادن امنيت ، سلامت ، و شئون ما مي باشند .
ممكن است يك اضطراب ناگهاني و تنش احتمالي ناخوشايند باشد ، ولي اين كاملاً يك امر عادي است و دليلي براي نگراني وجود ندارد . زمانيكه هيجانات روحي مكرر و مداوم گردد بايد مراقب بود ، چون ما را بسختي تحت تأثير قرار ميدهد و بكندي از بين ميرود حال چگونه ميتوانيد بفهميد كه چنين اتفاقي افتاده است ؟ شايد پاسخ به پرسش هاي زير موضوع را براي شما روشن نمايد :
آيا مسائل كم اهميت و ناراحتي هاي كوچك شما را از جا در مي برد ؟
آيا با ديگران نميتوانيد كنار بيائيد و آيا ديگران براي اينكه با شما كنار آيند دچار ناراحتي ميشوند ؟
آيا از لذت هاي كوچك زندگي خوشحال نميشويد ؟
آيا نميتوانيد چاره اي براي اضطرابهاي خود بينديشيد؟
آيا از مواجه با افراد و يا موقعيت هائيكه هرگز موجب مزاحمت شما نشده اند واهمه داريد ؟
آيا نسبت به ديگران ظنين هستيد و بدوستانتان اعتماد نداريد؟
آيا در خود كمبود احساس مي كنيد و از خود شك داريد ؟
اگر پاسخ شما به بيشتر پرسش هاي بالا مثبت باشد ، نميشود گفت كه اين يك مصيبت است ، ولي مبين اين است كه بايد چاره اي براي آن انديشيد .
در زير چند عمل ساده و عملي ذكر ميگردد كه ممكن است به شما كمك لازم را بنمايد :
عقده هاي خود را خارج كنيد :زمانيكه چيزي موجب ناراحتي شما ميشود سعي كنيد آنرا در دل نگه نداريد . ناراحتي خود را با فرد عاقل و طرف اعتماد خود بازگو كنيد – اين فرد ميتواند همسر ، پدر يا مادر ، پزشك خانواده معلم و يا دوست شما باشد . با بازگو كردن عقده هاي دروني تنش شما ميتواند تسكين يابد . مشورت با ديگران موجب خواهد شد كه شما موجبات نگراني خود را بهتر بشناسيد و با شناختن آن توان چاره جوئي آنرا داشته باشيد .
براي مدتي خود را از معركه خارج كنيد: بعضي اوقات اگر مدتي خود را از معركه بدور نگه داريد كمك مؤثري خواهد بود : فكر خود را به فيلم يا يك كتاب و يا يك بازي متوجه نمائيد و يا اينكه براي تنوع به مسافرت كوتاهي برويد . اگر بخواهيد خود را سپر بلا كرده و صبركنيد و رنج ببريد در حقيقت خود آزار ميشويد بدون اينكه راه حلي براي مشكل خود بيابيد. بايد شرايطي را فراهم آوريد كه با خيالي آسوده به مسائل خود فكر كنيد تا راه حلي براي آن بيابيد .
خشم خود را فرو نشانيد : اگر احساس ميكنيد كه خشم يك رفتار عادي شما شده است بخاطر بياوريد كه خشم بتدريج شما را در وضعي قرار ميدهد كه احساس حماقت كنيد و سرانجام از رفتارتان پشيمان شويد . اگر احساس ميكنيد كه دلتان ميخواهد كسي را در زير ضربات شلاق خورد كنيد ، سعي نمائيد تا روز بعد صبر كنيد . در اين خلال سرگرم يك كار بدني مانند باغباني يا نجاري يا تنيس و يا پياده روي شويد. اگر خشم را از سيستم رفتاري خود بزدائيد فرصت خواهيد يافت كه مسائل خود را عاقلانه حل كنيد .
گاهي هم كوتاه بيائيد: اگر متوجه شويد كه كراراً با مردم درگيري پيدا ميكنيد ، و احساس ميكنيد كه يك دنده و جسور هستيد ، بخاطر آوريد كه بچه هائيكه طبق ميلشان عمل نشده چگونه عكس العمل نشان ميدهند . هر آنچه را كه فكر ميكنيد درست است ، در آن ثابت قدم باشيد ، ولي با ملايمت رفتار كنيد و امكان اين را هم بدهيد كه شايد نظر شما درست نباشد . حتي در مواقعي كه صد در صد حق با شما باشد ، بهتر است گاهي هم كوتاه بيائيد. اگر شما اين عمل را انجام دهيد متوجه خواهيد شد كه ديگران هم در مورد شما چنين رفتاري را اتخاذ خواهند كرد و نتيجه اين خواهد بود كه شما از تنش رهائي يابيد و بتوانيد مشكلات را بطرز موفقيت آميزي حل نمائيد و احساس رضايت خاطر خواهيد نمود.
كاري براي ديگران انجام دهيد : هميشه بفكر خودتان نباشيد ، سعي كنيد كاري هم براي ديگران انجام دهيد . در صورت كمك به ديگران كمتر نگران وضع خودتان خواهيد شد و از اينكه كاري براي ديگران انجام داده ايد رضايت خاطرتان حاصل خواهد شد و اين كلي از نگراني هاي شما را مرتفع مينمايد .
كار ها را يكي پس از ديگري انجام دهيد : براي افرادي كه مبتلا به تنش هستند ، يك كار عادي بقدري بزرگ و مشكل بنظر ميرسد كه جرأت نميكنند دست به قسمتي از آن بزنند . اگر در چنين موقعيتي قرار گرفته ايد ، سعي نمائيد اول قسمت هاي مهم تر و فوري تر آنرا انتخاب كنيد و هركدام را بنوبه يكي پس از ديگري انجام دهيد ، بعداً متوجه خواهيد شد بقيه قسمتها چقدر بسادگي انجام خواهد شد . اگر احساس ميكنيد كه هيچ قسمتي را نميتوانيد كنار بگذاريد ، خوب فكر كنيد كه آيا كار را زياد مهم و مشكل تشخيص نداده ايد ، چون هيچ مشكلي نيست كه آسان نشود ، مرد بايد كه هراسان نشود .
سوپرمن بازي در نياوريد : بعضي ها چنان در وضع اضطرابي هستند كه فكر ميكنند آنقدر كه بايد و شايد در كار هاي پيشرفت ندارند، و هر كاري را بايد بدون هيچ عيب و نقصي و بطور كامل انجام دهند. اين آرماني است كه منجر به شكست خواهد شد . فكر كنيد چه كاري را ميتوانيد خوب انجام دهيد ، پس از تشخيص و انتخاب آن كار حد اكثر كوشش خود را براي انجام دادن آن بكار بريد . بديهي است با انجام اينكار رضايت خاطر شما جلب خواهد شد . در هر حال براي انجام كار حد اكثر كوشش خود را بكاربريد ولي وسواس در به حد كمال رساندن آن نداشته باشيد .
در مورد انتقاداتي كه راجع به شما و كارتان ميشود زياد حساسيت نشان ندهيد : بعضي ها از ديگران انتظار بيش از حد دارند و وقتيكه خلاف انتظار خود را احساس ميكنند سخت دلخور ميشوند و بكلي نا اميد ميشوند . اين فرد ممكن است همسر يا فرزند باشد كه انتظار داريم در جهت تمايلات ما گام بردارند . بايد بدانيم كه هر كس حق دارد كه مستقل باشد و طبق راه و روش خود گام بردارد و اگر طبق سليقه ما رفتار نمينمايد دليل مخالفت او با ما و يا اهميت ندادن بما نيست كه باصطلاح به حرف ما گوش نميكند. بنابراين بشما بر نخورد و يا تصور نكنيد كه طرف ميخواهد شما را خفيف كند . بجاي اينكه از ديگران ايراد بگيريد سعي نمائيد جنبه هاي خوب آنان در نظر گيريد با اين برخورد ها هميشه در صلح و صفا و آرامش خواهيد بود .
به ديگران هم فرصت بدهيد : كساني كه در تحت تنش هستند احساس ميكنند كه بايد از ديگران پيشي گيرند ، حال اين مهم نيست كه اين هدف تا چه مقدار اهميت داشته باشد مثلاً سبقت گرفتن از اتومبيل ديگران . همه چيز حكم مسابقه را پيدا ميكند و مهم نيست كسي در اين ميان صدمه ببيند. در زندگي چنين رفتاري درست نيست. رقابت يك امر مسري است ، ولي تعاون و همكاري هم همين طور است . وقتيكه بديگران فرصتي بدهيد ، اغلب اين امر موجب ميشود كه كار ها براي شما سهل و ساده تر گردند . اگر كسي احساس خطر از طرف شما نكند ، ديگر حالت تهاجم در مقابل شما بخود نميگيرد .
خود را فردي مفيد نشان دهيد : اغلب احساس ميكنيم كه فراموش شده ايم و ديگر كسي بما اهميت نميدهد . بيشتر تصور ما چنين است . بجاي اينكه ميدان را خالي كنيد و كناره گيري كنيد ، بهتر است خودتان اهميت خود را آشكار كنيد . هميشه زمينه متوسطي بين كناره گيري كردن و خود را جلو انداختن وجود دارد . امتحان كنيد .
براي اوقات فراغت خود برنامه ريزي نمائيد: خيلي ها برايشان بمرخصي رفتن مشكل است . برا ی چنين افرادي يك برنامه صحيح جهت تفريح مفيد خواهد بود . تقريباً براي همه داشتن يك كار ذوقي يك آرمان است كه آنها را در اوقات فراغت مشغول سازد . يعني مشغولياتي كه كاملاً حواس شخص را متوجه خود كرده ضمن ايجاد فرح در او موجب شود كه دردسر هاي كاري خود را فراموش كند.
اغلب مشكلات هيجاني حادث از مسائلي از قبيل : مشكلات مالي ، ناراحتي هاي ناشي از ازدواج ، مسائل اداري ، برخورد با افراد و غيره ميباشد، ولي سماجت در بعضي حركات و رفتار ها ممكن است موجبات درگيري هاي تنش آفرين حاد گردد. اين تنش هاي دروني و خارجي بتدريج روي هم انباشته ميشوند و موجبات وخيم شدن وضع روحي ما را فراهم مينمايند. در چنين مواردي ما كمتر ميتوانيم كمك بخودمان نمائيم و بايد كمك از ديگران گرفت . در بعضي كشور ها مؤسساتي از قبيل كانون رفاه خانواده ، هيأت هاي مشاورين خانواده ، روانشناسان ، و مؤسسات ديگر به شهروندان كمك هاي لازم را ميكنند و موجبات تسلي خاطر و حل مشكلات روحي آنان را فراهم مينمايند . در كشور هائي كه اين مؤسسات كم و دسترسي به آنان بسادگي ميسر نيست بهتر است كه افراد مسائل خود را با افراد قابل اطمينان و مورد احترام خود مطرح نمايند و از آنان چاره جوئي نمايند . وقتي كه مشكلات خود را با ديگري مطرح ميكنيد مقدار زيادي باصطلاح تخليه روحي ميشويد و تسلاي بيشتري حاصل مينمائيد و بدون شك فردي كه مخاطب شما در اين مورد ميباشد ميتواند بهتر از شما گره از كارتان باز نمايد .
در هر صورت اگر مسئله بسيار حاد باشد بايد حتماً به روانپزشك مراجعه كرد و اين بدان معنا نيست كه شما بيمار رواني هستيد . بدانيد كه روانپزشك سالها مطالعه و تمرين در كشودن گره هاي گوناگون كرده و ميتواند خيلي ساده ، ساده تر از آنكه حتي شما فكرش را بكنيد گره كار شما را باز نمايد ، چون او تخصص در اين كار دارد و شما اگر بخواهيد خود گره كور را باز كنيد آنرا كور تر خواهيد كرد و مشكلات شما بيشتر خواهد شد .

ادامه دارد